Zoeken

Nee. Den Bosch is altijd al het laagste punt in het watersysteem. ''Te veel water'' heeft in dit gebied een lange geschiedenis. Vroeger was dat niet zo erg, omdat het toen geparkeerd kon worden en men meer leefde met het water en ze het ook gebruikte, bijv. op landbouwgebieden. Nu is het ruimtegebruik anders, dus zijn die overstromingen veel meer een probleem geworden.

We kunnen het hoogwater aan zien komen. We hebben een paar dagen om ons voor te bereiden als het zich zou voordoen. Daarom verwachten we geen doden. Evacuatie zal wel nodig zijn en brengt altijd risico’s met zich mee.

Door intensiever ruimtegebruik en vooral door klimaatverandering. We krijgen steeds meer periodes van droogte, maar ook periodes met meer regenval. De opgave wordt steeds groter. De opgave is nu 36 miljoen kuub, maar berekeningen laten zien dat het 50 miljoen kuub in 2050 en 65 miljoen kuub in 2100 kan worden. Eind 2023/begin 2024 worden nieuwe klimaatscenario’s van het KNMI verwacht. De huidige opgave is berekend op klimaatscenario’s uit 2014. Dat zou de opgave nog verder kunnen veranderen/vergroten. In de uitwerking richting mogelijke oplossingen zullen we dus ook moeten omgaan met deze veranderende omstandigheden.

Begin 2022 is in de breedte gezocht naar oplossingen. De diverse ideeën voor oplossingen zijn opgenomen in een bouwstenenboek, oftewel een ideeënboek. Deze ideeën zijn vervolgens getoetst op basis van expert judgement, analyses en doorrekeningen door ingenieursbureaus. Ze hebben beoordeeld op verschillende criteria, waaronder kosten en effectiviteit (bijdrage aan de opgave), ook zijn meekoppelkansen in beeld gebracht. Op basis daarvan zijn 11 kansrijke oplossingen naar voren gekomen die we verder gaan uitwerken. Dit zijn:

• Bovenstrooms vasthouden (zowel ver weg als dichtbij ’s-Hertogenbosch)
• Verhogen maatgevende waterstand naar 5.20m+NAP bij de Vughter Stuw tijdens calamiteit
• Dungense Polder: Inrichten waterbergingsgebied
• Bossche Broek Noord en Zuid: Optimaliseren huidige berging
• Bokhovense Polder, Engelermeer en Sompen & Zooislagen: Inrichten waterbergingsgebied
• Optimaliseren waterberging Engelermeer: nieuwe inlaat
• Baardwijkse overlaat: Inrichten waterbergingsgebied
• Vergroten Drongelens Kanaal
• Peilscheiding: Regelbaar peilscheidingskunstwerk aanbrengen om Dommel en Aa te scheiden
• Gemaal Crèvecoeur: Aanleg gemaal van bijv. 50 m3/sec of 75 m3/sec
• Extra afvoer via Wilhelminakanaal

Gezien de zeer grote opgave ligt het in de lijn der verwachting dat een selectie van de oplossingen onvoldoende zal zijn om de opgave voor nu en in de toekomst in te vullen. De verwachting is dan ook dat alle oplossingen (gedeeltelijk) nodig zullen zijn om aan de normen te kunnen blijven voldoen. Duidelijk is dus al wel dat een combinatie van natuurlijke en technische maatregelen nodig zijn om het hoogwaterprobleem voor nu en in de toekomst aan te pakken.

We hebben gekeken naar mogelijke maatregelen op de Maas, zoals zomerbedverdieping en verbreding en waterbergingsgebieden bij Wijchen. Onze modellen laten helaas zien dat dit niet veel effect zal hebben. Wel zoeken we naar mogelijkheden bij spuisluis Crèvecoeur, bijvoorbeeld door het plaatsen van  een gemaal.

Per oplossing is dit verschillend. Als het bijvoorbeeld gaat om bovenstrooms vasthouden weten we al wel dat we om afstroming te voorkomen het hele watersysteem anders moeten inrichten, zodat we water vast kunnen houden op de plek waar het valt. Als we water kunnen laten infiltreren in de grond stroomt het immers minder snel af naar Den Bosch. Maar tijdens een hoogwatersituatie in de winter is de bodem al verzadigd met water en past er nauwelijks meer iets bij. Ook weten we dat we overal in het stroomgebied iets moeten doen, voordat het effect heeft bij Den Bosch. Hoeveel bovenstrooms vasthouden echt kan bijdragen zoeken we dus nog verder uit. Als het bijvoorbeeld gaat over het inrichten van een waterbergingsgebied waar tijdelijk water opgeslagen kan worden bij een hevige bui, dan weten we al wel een aantal mogelijke locaties en hoeveel water daar ongeveer in zou kunnen. Maar we weten nog niet hoe hoog de kades moeten worden en welke locaties het meest haalbaar zijn. Er zijn namelijk ook andere opgaven in de regio Den Bosch, die ook een plek nodig hebben. Denk bijvoorbeeld aan woningbouw. En sommige plekken zijn al in gebruik voor andere doelen, zoals landbouw of natuur. De mogelijkheden gaan we de komende tijd verkennen. Als het gaat om technische maatregelen weten we dat ze heel effectief kunnen zijn en dat we ze relatief snel kunnen realiseren, maar we weten nog niet hoeveel ze precies zullen kosten en hoe ze samen kunnen hangen met andere oplossingen.

Bij elke oplossingsrichting zijn andere partners betrokken. Dat komt omdat de locaties per oplossingsrichting erg uiteenlopen. We zullen bij elke oplossingsrichting de landbouw, natuurorganisaties, bedrijven, bewoners en andere overheden betrekken. De stuurgroep Aanpak Hoogwater ‘s-Hertogenbosch en omgeving zal ervoor zorgen dat de samenhang tussen alle oplossingen blijft bestaan.