De bever voelt zich thuis in ons werkgebied en dat is goed te zien! Langs onze sloten en beken laat deze bijzondere bouwer overal zijn sporen na. Dat is goed nieuws voor de natuur, want bevers zorgen met hun dammen en graafwerk voor meer variatie in planten en dieren. Maar… hun fanatieke graaf- en knaaglust kan ook risico’s veroorzaken voor oevers, dijken en het waterpeil. Daarom voeren wij regelmatig bevercontroles uit.
Wat is bevercontrole en waarom doen we dit?
Tijdens bevercontroles brengen we in kaart waar bevers actief zijn en wat de invloed is op onze waterveiligheid. We doen dat door inventarisatie, monitoring en als het echt nodig is gerichte maatregelen te nemen.
De bever is een beschermde diersoort, dus we mogen alleen ingrijpen bij schade of gevaar voor mensen en infrastructuur zoals schade aan (spoor-)wegen. Dankzij een provinciale ontheffing kunnen we dan wél snel handelen, volgens het beverprotocol voor waterbeheerders.
Wist je dat bevers tot wel 1,20 meter groot kunnen worden en dammen bouwen die tientallen meters lang zijn? Hun graafwerk is indrukwekkend, maar langs een oever of in een dijk willen we dat natuurlijk niet!
Hoe en waar voeren we dit uit?
Onze controleurs trekken het veld in, vaak vroeg in de ochtend, laarzen aan, tablet in de hand, op zoek naar sporen van beveractiviteit, zoals
- oeverholen, dammen of graafgangen,
- omgevallen bomen of vers geknaagde takken,
- waterpeilveranderingen veroorzaakt door dammen.
Tijdens reguliere controles, maar ook op verzoek van collega’s of bij projectwerkzaamheden, checken we of er gevaarlijke oeverholen zijn. Zo’n instabiel hol kan een risico zijn voor aannemers, machines, wandelaars of paardrijders langs de waterkant.
Daarnaast monitoren we beverlocaties die via meldingen van collega’s of inwoners bij ons binnenkomen.
Soms zie je alleen een paar aangevreten takken en dan weet je: hier woont er één. Dat gevoel krijg je pas na jaren veldwerk.
Hoe werkt de monitoring?
Wanneer we sporen vinden, volgen we die nauwkeurig op. Soms sluiten we een oeverhol tijdelijk af met bamboe. Na drie dagen controleren we of de bamboestokken zijn doorgeknaagd, een duidelijk teken dat het hol bewoond is.
Ook meten we het waterpeil bij beverdammen. Als het peil te hoog wordt, kunnen we ingrijpen door bijvoorbeeld een ‘beaver deceiver’ te plaatsen (een buizensysteem dat het water gecontroleerd laat weglopen) of door de bovenkant van de dam iets af te pellen. Zo houden we de balans tussen waterveiligheid en natuurbelang goed in de gaten.
Wie doen dit werk?
Bij ons waterschap hebben we een gespecialiseerd team. Zij bestaan uit ervaren veldmedewerkers die fulltime bezig zijn met bevercontroles. Bij de dijken zijn onze dijkbeheerders verantwoordelijk voor beverchecks en schadeherstel.
Onze bevermannen Pieter, André en Don kennen elke waterloop in het gebied. Ze herkennen beversporen vaak nog vóórdat iemand anders ze zou zien.
Wat gebeurt er na de controle?
Na afloop worden alle bevindingen vastgelegd in de StudioGo-app. Zo hebben we één overzichtelijke kaart met alle beveractiviteiten in het gebied. Is een hol verlaten? Dan kan een aannemer veilig aan de slag met herstelwerk. Als de bever er nog woont, mogen we het hol niet dichtgooien. Dan moeten we eerst zorgen dat de bever verhuist naar een plek waar hij geen schade aanricht.
We werken hiervoor nauw samen met de provincie, ecologen en aannemers, zodat alles zorgvuldig en volgens de regels gebeurt.
Zijn er innovaties op dit gebied?
Zeker! De bever vraagt om slimme oplossingen. Zo gebruiken we:
- de StudioGo-app voor het vastleggen van beverdata,
- beverwerend gaas dat met een speciale machine in de grond wordt gedrukt zodat bevers geen holen meer graven in de dijk (sneller en milieuvriendelijker dan traditionele methoden)
- en experimenteren we met technieken als LiDAR-scans, sonar, grondradar, speurhonden, drones en zelfs en zelfs mini-robots die gangen kunnen verkennen.
Toch blijkt steeds weer dat gebiedskennis en ervaring het belangrijkst zijn. Onze bevermannen herkennen een beverhol vaak al aan een subtiele afdruk of een hoopje vers geknaagde takken.
Hoe vaak en hoe veilig is dit werk?
Bevercontroles gebeuren periodiek en extra vaak als er risico’s of meldingen zijn. Het werk is niet zonder gevaar: oevers kunnen instabiel zijn, waterdieptes lastig te schatten en soms schrik je van een plotseling zwemmende bever. Gelukkig blijken bevers zelden ziekten over te dragen. Toch raden we aan om dode dieren nooit aan te raken, net als bij andere wilde dieren.
Wat is het meest bijzondere dat we meemaakten?
“Soms kom je letterlijk oog in oog met een bever te staan,” vertelt een van onze controleurs lachend. “Een keer zwom er eentje met volle snelheid uit z’n oeverhol tegen m’n been aan! Soms vinden we langs/in één klein stukje water wel tientallen sporen, van dammen tot verse knaagplekken. De werkenergie van die dieren is ongelooflijk."
Wat kun jij doen als je een bever of sporen ziet?
Zie je graafwerk van een bever langs een waterloop dat mogelijk gevaar oplevert? Meld dit via ons Klant Contact Centrum 088-17 88 000. Vaak kennen we de locatie al, maar extra meldingen helpen ons om het overzicht compleet te houden.
Let op: een bever op je terrein kan charmant lijken, maar hun graafwerk kan ook schade veroorzaken. Op kenniscentrumbever.nl vind je tips voor preventieve maatregelen om bevers op een diervriendelijke manier te weren.
Samen leven met de bever
De bever hoort bij ons waterrijke landschap. Met de juiste kennis, monitoring en samenwerking zorgen we ervoor dat mens, waterveiligheid en natuur hand in hand gaan. En dat is precies waar wij bij Aa en Maas voor staan.
Wist je dat…
- Een bever in één nacht een boom kan omknagen?
- Bevers altijd in familieverband leven?
- Hun staart niet alleen dient om te zwemmen, maar ook om alarm te slaan?
