De verandering van het klimaat maakt dat we ons steeds moeten blijven aanpassen, nu en later. Zo hebben we steeds vaker periodes van ernstige droogte, waar onze Brabantse steden, natuur en landbouwgebieden hinder van ondervinden. Maar we worden ook vaker verrast door hoogwater en extreme buien. In het relatief laag gelegen ’s-Hertogenbosch en omgeving komt, vanuit Nederland, Frankrijk en België, via meerdere rivieren, veel water bij elkaar. Als ‘s winters het water hoog staat, zijn we steeds moeilijker in staat om ook nog het toenemende aantal extreme buien op te vangen. Zoiets als in 2021 in Limburg gebeurde, kan dus ook in Brabant gebeuren. Enorme schade was het gevolg. De waterschappen, gemeenten, provincie en Rijkswaterstaat zijn daarom samen aan de slag om ’s-Hertogenbosch en omgeving te beschermen tegen hoogwater.
De opgave
Als er veel water via de Maas naar ’s-Hertogenbosch stroomt en er tegelijk veel water via de beken de Aa en de Dommel naar ’s-Hertogenbosch stroomt kan het voorkomen dat het water uit de beken niet meer kan uitstromen in de Maas. Voor dit water moet een oplossing gezocht worden. Daarom ligt er nog een flinke opdracht voor Brabant. Er is de afgelopen jaren al veel ruimte gemaakt voor water, maar in geval van nood moeten we nog zeker 36 miljoen kubieke meter water in de regio kunnen opvangen. Dat is net zoveel als 300 miljoen badkuipen. Ook deze hoeveelheid zal in de toekomst waarschijnlijk nog groter worden onder invloed van de klimaatverandering.
De aanpak
De waterschappen, gemeenten, provincie en Rijkswaterstaat slaan daarom de handen ineen en werken samen aan een plan met maatregelen. Denk aan nieuwe en verbeterde waterbergingsgebieden, meer ruimte in de beekdalen, of de aanleg van een gemaal. Maatregelen nemen we in de hele regio: rond ’s-Hertogenbosch om, als het écht nodig is, hoogwater te bestrijden. Maar ook in de hoger gelegen gebieden, zoals rond Helmond en Eindhoven, omdat we daar juist water willen vasthouden voor droge tijden. Iedereen draagt een steentje bij aan de oplossing! De komende jaren onderzoeken we elf mogelijke oplossingen en werken we die uit tot concrete plannen. Dit doen de we samen met inwoners, bedrijven en andere belanghebbenden. We werken dus samen aan slimme oplossingen voor droge voeten in een klimaatbestendig Oost-Brabant, nu en in de toekomst!
Locatie
Het projectgebied ligt in de wijde omgeving van ’s-Hertogenbosch, zowel in het beheergebied van waterschap Aa en Maas als waterschap De Dommel. We kijken samen met partners naar de gevolgen van hoogwater en mogelijke oplossingen van Boxtel tot ’s-Hertogenbosch. De belangrijkste beken die in dit gebied stromen zijn de Aa en de Dommel.
Wat gaan we doen?
- We willen ‘s-Hertogenbosch en omgeving goed beschermen tegen hoogwater;
- We zoeken daarom naar oplossingen om circa 36 miljoen kuub water op te vangen, al weten we ook dat deze opgave in de toekomst groter zal worden door klimaatverandering;
- We combineren de waterveiligheid met andere opgaven en kansen in het gebied, zoals woningbouw, natuurontwikkeling, landbouw, energie, recreatie en cultuurhistorie;
- We werken de mogelijke oplossingen verder uit samen met de betrokken overheden, maatschappelijk organisatie en belanghebbenden;
- Daar waar we op korte termijn al een maatregel uit kunnen voeren om wateroverlast te voorkomen, doen we dat.
Planning
In 2022 is heel breed gezocht naar oplossingen. De komende twee jaar gaan we de 11 mogelijke oplossingen die het meest realistisch en haalbaar zijn verder onderzoeken. Besluiten over de maatregelen nemen de besturen pas na goed overleg met betrokkenen.
Wat hebben we gedaan?
De afgelopen jaren zijn al veel maatregelen getroffen, zoals de aanleg van waterbergingen in het project Hoogwateraanpak ’s-Hertogenbosch (ook bekend als HoWaBo). Deze maatregelen blijken echter niet voldoende voor de toekomst. Daarom hebben we al in de breedte gezocht naar oplossingsrichtingen. We hebben voor nu een aantal mogelijke oplossingen bedacht en deze werken we verder uit. Denk bijvoorbeeld aan het aanleggen van meer waterberging, het verbeteren van bestaande waterbergingen of de aanleg van een gemaal bij spuisluis Crèvecoeur. Maatregelen nemen we in ons hele werkgebied en niet alleen in of rond ’s-Hertogenbosch, ook verder stroomopwaarts richting Helmond. Iedereen draagt een steentje bij aan de oplossing! Alle mogelijke oplossingen worden verder onderzocht op bijvoorbeeld haalbaarheid en maakbaarheid. Dit doen we samen met inwoners, bedrijven en andere belanghebbenden.
Ideeënboek
Begin 2022 is heel breed gezocht naar oplossingen. Tijdens verschillende werksessies zijn door water en ruimtelijke ordening collega’s van alle betrokken organisaties oplossingen verzameld in een ‘bouwstenenboek (pdf, 36 MB)’, oftewel een 'ideeënboek'. Deze ideeën zijn vervolgens getoetst op basis van analyses en doorrekeningen door inhoudelijk experts. Ze hebben beoordeeld op verschillende criteria, waaronder kosten en effectiviteit (bijdrage aan de opgave), ook zijn meekoppelkansen zoals lopende projecten in beeld gebracht. Op basis daarvan zijn 11 kansrijke oplossingen naar voren gekomen die we verder gaan uitwerken. Dit zijn maatregelen die op korte termijn inzetbaar en effectief kunnen zijn alsook maatregelen die op de langere termijn te realiseren zijn. Ook is er niet alleen gekeken naar de beken in de regio, maar ook naar de Maas. Gezien de zeer grote opgave ligt het in de lijn der verwachting dat een selectie van de oplossingen onvoldoende zal zijn om de opgave voor nu en in de toekomst in te vullen. De verwachting is dan ook dat alle oplossingen (gedeeltelijk) nodig zullen zijn om aan de normen te kunnen blijven voldoen. Duidelijk is dus al wel dat een combinatie van natuurlijke en technische maatregelen nodig zijn om het hoogwaterprobleem voor nu en in de toekomst aan te pakken.
Mogelijke oplossingen
De 11 mogelijke oplossingen die verder uitgewerkt worden zijn:
- Bovenstrooms vasthouden (zowel ver weg als dichtbij ’s-Hertogenbosch)
- Verhogen maatgevende waterstand naar 5.20m+NAP bij de Vughter Stuw tijdens calamiteit
- Dungense Polder: Inrichten waterbergingsgebied
- Bossche Broek Noord en Zuid: Verbeteren huidige berging
- Bokhovense Polder, Engelermeer en Sompen & Zooislagen: Inrichten waterbergingsgebied
- Optimaliseren waterberging Engelermeer: Nieuwe inlaat voor vollopen huidige waterberging
- Baardwijkse overlaat: Inrichten waterbergingsgebied
- Vergroten Drongelens Kanaal
- Peilscheiding: Regelbaar peilscheidingskunstwerk aanbrengen om Dommel en Aa te scheiden
- Gemaal Crèvecoeur: Aanleg gemaal van bijv. 50 m3/sec of 75 m3/sec
- Extra afvoer via Wilhelminakanaal
Klik op onderstaande kaart voor een uitvergroting
2021
Verkenning opgave
2022
Ideeënboek
2023
11 mogelijke oplossingen
Samenwerkingspartners
- Waterschap De Dommel
- Provincie Noord-Brabant
- Gemeente ’s-Hertogenbosch
- Gemeente Heusden
- Gemeente Boxtel
- Gemeente Vught
- Gemeente Sint-Michielsgestel
- Rijkswaterstaat
Projecten in de buurt
De volgende projecten bevinden zich in de buurt van het project 'HoWaBo (Hoogwater Aanpak Brabant Oost)':
Hoogwateraanpak ’s-Hertogenbosch (HoWaBo)
Aa en Maas heeft De Gement in Vught en de omgeving van het Engelermeer ingericht als waterbergingsgebieden. Deze beschermen ‘s-Hertogenbosch tegen hoog water.
Dynamisch Beekdal
Het nieuwe beekdal biedt meer ruimte voor recreatie. We herstelden verloren gegane natuur. Zo voorkomt Aa en Maas wateroverlast in ‘s-Hertogenbosch.
Natte Natuurparel Moerputten en Vlijmens Ven
Aa en Maas herstelde de zeldzame natuur in de Moerputten en het Vlijmens Ven. De waterhuishouding van het natuurgebied en het achterliggende gebied verbeterde.
Lees meer over
Contact
Ingrid Rijkers
- Functie
- Projectmanager
- Telefoon
- 073-61 58 269
- irijkers@aaenmaas.nl
Zoë Verdiesen
- Functie
- Projectleider
- Telefoon
- 06-42 20 66 67
- zverdiesen@aaenmaas.nl
Op deze pagina
- De opgave
- De aanpak
- Nieuws
- Locatie
- Wat gaan we doen?
- Bekijk de animatie
- Planning
- Wat hebben we gedaan?
- 2021
- Samenwerkingspartners
- Foto's
- Veelgestelde vragen
- Projecten in de buurt
- Hoogwateraanpak ’s-Hertogenbosch (HoWaBo)
- Dynamisch Beekdal
- Natte Natuurparel Moerputten en Vlijmens Ven
- Contact
- Nieuwsbrief
Nieuwsbrief
Wil je op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen? Meld je aan voor de nieuwsbrief!