De maand oktober is na een natte september weer een maand met meer regen dan normaal gesproken. Het watersysteem veert op uit de droogte. Al is de droogte nog niet helemaal verdwenen. Hoe de situatie buiten nu is, lees je in ons waterbericht.
In oktober is tussen de 70 mm en 100 mm regen gevallen. Dat is normaal gesproken ongeveer 65 mm. Een natte maand dus, met flinke verschillen qua hoeveelheid regen. Zo viel in het zuiden in de regio Asten zo’n 70 mm en in het noorden, in de regio Den Bosch, ongeveer 100 mm regen. Vooral de eerste en laatste week waren nat. In het midden van oktober was er een langere periode van droog weer.
Het neerslagtekort (het verschil tussen de hoeveelheid regen die valt en de hoeveelheid vocht die verdampt) is teruglopen met zo’n 70 mm en zit nu op de lijn van de 5% droogste jaren. Dit neerslagtekort is vergelijkbaar met het droge jaar van 2022, maar is nog altijd een stuk hoger dan het gemiddelde en veel hoger dan in het natte jaar 2024. In onderstaande grafiek zijn de verschillen goed te zien.
Wat betekent dit voor de grondwaterstanden?
De grondwaterstanden zijn overal gestegen en laten nu een wisselend beeld zien. Op plekken zijn de grondwaterstanden nog altijd zeer laag, maar we zien ook gemiddelde tot hoge grondwaterstanden voor de tijd van het jaar. De laagste grondwaterstanden zie je vooral op de hogere delen van ons werkgebied zoals de Maashorst. Hier zijn de grondwaterstanden 30-50 cm lager dan je gemiddeld mag verwachten. In de lagere delen, de polders en in de Deurnsche Peel, zijn de grondwaterstanden gemiddeld tot wat hoger dan gemiddeld voor de tijd van jaar. In de onderstaande figuren zijn de verschillen van hoge grond en lage grond duidelijk te zien. Figuur 2 laat de grondwaterstand op het hoger gelegen Volkel zien. Daarop zie je dat grondwaterstand op dit moment nog in de rode zone zit met zeer lage grondwaterstanden (al is deze wel iets aan het stijgen).
In figuur 3 zien we de grondwaterstand in het lager gelegen Berlicum. Hier is een sterke stijging te zien en staat het grondwater op normaal niveau. Er is een duidelijk verschil tussen een traag systeem dat meer tijd en regen nodig heeft om het grondwater te laten stijgen en een snel reagerend systeem waarbij je snel de invloed van regen ziet op de grondwaterstand.
Hoe staat het met de waterstanden en afvoeren in sloten en beken?
De afvoeren van de grotere beken zijn gemiddeld voor de tijd van het jaar. De Raam in Grave is in oktober weer gaan stromen, nadat deze beek vele maanden lang geen afvoer had. In zijtakken van de grotere beken zien we soms nog wel wat beken die nog niet helemaal op peil zijn (en dus nog niet stromen). Er zijn niet veel sloten en beken meer die droog staan. Het zijn vooral de kleinere bovenlopen en B en C watergangen die nog droog staan. Op de Maashorst staan de meeste sloten en beken nog droog.
Hoe staat het met de Maas en de aanvoer?
De Maas is ook opgeleefd en heeft nu afvoeren van rond 250 m3/s. Dat is een normale afvoer voor de tijd van het jaar. De aanvoer naar ons werkgebied benutten we nog altijd maximaal zoals het gehele jaar al het geval is. Die kunnen we nog steeds goed gebruiken om onze sloten en beken van water te voorzien.
Hoe gaan we met de huidige situatie om?
- Met ons peilbeheer hebben we sinds februari/maart geanticipeerd. Stuwen zijn geleidelijk omhoog gezet om water zo goed mogelijk vast te houden. Hierbij is uiteindelijk de zogeheten conserveringsmarge (maximaal vasthouden) massaal ingezet. Zolang de grondwaterstanden nog niet op orde zijn en niet hoger staan dan gemiddeld, blijven we inzetten op hoge peilen. Verzoeken tot peilverlaging worden kritisch beoordeeld en alleen bij uitzondering toegestaan. Overigens komen er nauwelijks verzoeken tot peilverlaging bij ons binnen.
- De aanvoer van water via de Noordervaart is nog altijd zeer hoog, al hebben we niet meer de maximale capaciteit nodig. Anders dan in zomermaanden komt er de laatste tijd veel meer water binnen via de Noordervaart. Hierdoor kunnen gebieden die verder benedenstrooms liggen ook volop water krijgen. De andere aanvoerpunten staan ingesteld op de behoefte van het gebied en zijn waar nodig teruggeschroefd.
- Steeds meer vistrappen zijn opengezet. Vistrappen blijven gesloten zolang er niet genoeg water is. Ze gaan alleen open als ook het bovenstrooms het peil in sloten en beken vastgehouden kan worden.
- Het onttrekkingsverbod oppervlaktewater dat is ingesteld voor de districten Raam, Beneden Aa en Boven Aa is per 1 november automatisch vervallen.
Wat is de verwachting voor de komende weken?
De verwachting is dat de eerste weken van november stabiel en droog zijn. Voor het watersysteem betekent dat stabilisatie en weinig bijzonderheden.