Hoe is het gesteld met het leven onder water en langs de oevers? Die vraag staat centraal voor de Oeverlopers, een project waarbij we samen met vrijwilligers monitoren wat er leeft in en langs de kasteelmeander van de Aa bij Middelrode.
De groep bestaat inmiddels uit 9 vaste vrijwilligers. Bewapend met schepnetten, hark, determinatieboekjes en sorteerbakjes gaat de groep zo’n drie keer per jaar op onderzoek in en langs de beek. Afgelopen zaterdag was het weer zover. Met 7 van de 9 oeverlopers was de opkomst goed. Ook het weer was perfect.
Het is een albino!
Na een paar keer scheppen worden er al verschillende vissen (drie- en tiendoornige stekelbaarzen en marmergrondels) en verschillende waterinsecten zoals waterwantsen, jufferlarven en bootsmannetjes gespot. Ineens roept een van de vrijwilligers enthousiast: “het is een albino!”. Snel wordt het beestje in een speciaal glazen bakje (cuvet) gedaan en vol verwondering bekeken door de oeverlopers. Het blijkt te gaan om een jonge Europese meerval van enkele centimeters. Onze ecoloog Bart Niemeijer licht toe: “we zien steeds vaker meervallen in de Aa. Dat we nu ook zo’n kleine vangen, geeft aan dat ze zich ook in of nabij de kasteelmeander voortplanten. Het bijzondere is dat het hier gaat om een albino (genetische afwijking zonder pigment). Deze zie je in de natuur niet veel, omdat ze eerder ten prooi vallen vanwege hun witte kleur. De Europese meerval is de grootste zoetwatervis van Nederland en kan tot wel 2,5 meter lang worden! Dit was een exemplaar van circa 6 centimeter.”
Een betrokken groep vrijwilligers
Een volgend stuk van de meander is wat meer beschaduwd en ondieper. “Normaal vangen we hier veel kleine modderkruipers, maar nu valt de vangst een beetje tegen; we hebben één kleine modderkruiper, één blankvoorn, veel zoetwatermossels en enkele Amerikaanse rivierkreeften”, zegt Bart Niemeijer.
De muggen zijn wel in grote getalen aanwezig. Daarom houdt de groep het na een paar uur voor gezien. Bart geeft nog mee: “het is een gezellige groep, met veel kennis en interesse. Binnenkort krijgen we vanuit FLORON nog een cursus over de determinatie van waterplanten en de datumprikker voor de volgende ronde in september is alweer verstuurd.”
Dynamisch Beekdal
De Kasteelmeander is een ideale plek om de waterkwaliteit en biodiversiteit (verscheidenheid aan planten en dieren) van de Brabantse beken te monitoren. Het gebied is onderdeel van het Dynamisch Beekdal, waar we als waterschap de natuur hersteld hebben. Oude meanders zijn weer aangesloten, zodat rivier de Aa meer ruimte heeft om te slingeren. En er zijn stuwen verwijderd waardoor vissen weer alle kanten op kunnen zwemmen.
Oeverlopers
De oeverlopers zijn een groepje vrijwilligers die namens het waterschap onderzoekt welke planten en dieren er voorkomen in de kasteelmeander. De groep is tot stand gekomen vanuit een project ‘oeverlopers’ vanuit de Provincie Noord-Brabant, de Brabantse Waterschappen, IVN, RAVON en FLORON. Op www.oeverlopers.nl is hierover meer informatie te vinden.