Warm weer, droogvallende beken en dalende grondwaterstanden. In juni sloeg de droogte echt toe in ons werkgebied. En dat vraagt om meer maatregelen. Wat dat betekent en hoe de situatie precies is, lees je in ons waterbericht.
Door de hoge temperaturen en veel zonkracht is er in juni heel veel water verdampt. Ter illustratie: als er op één dag vijf millimeter verdampt, staat dat gelijk aan acht miljoen kuub water die lucht in vliegt in ons werkgebied.
Dat is te zien aan het neerslagtekort, dat voor 2025 is opgelopen naar 120 millimeter. Dat betekent dat er sinds 1 januari 120 millimeter water meer is verdampt dan er is gevallen aan regen. Dat tekort is groter dan op hetzelfde moment in recente droge jaren en zit tegen het ‘recorddroge’ jaar 1976 aan, zoals je ziet in onderstaande grafiek.
Gemiddeld viel er in ons werkgebied in juni wel nog zo’n 40 tot 50 millimeter neerslag, en in het Land van Cuijk zelfs bijna 70 millimeter. Daarmee verliep de maand redelijk gemiddeld qua hoeveelheid regen (65 millimeter is gebruikelijk). Dat de droogte toch toeslaat, heeft ermee te maken dat de meeste regen in de eerste dagen van juni viel en dat daarna de verdamping enorm toenam.
Wat betekent dit voor de grondwaterstanden?
De grondwaterstanden zijn in juni fors gedaald. Op de hogere gronden met gaat het om zo’n 30 centimeter in een maand tijd. In de omgeving van Schijndel/Wijboschbroek staat het grondwater ruim een halve meter lager dan je normaal mag verwachten in de tijd van het jaar. In de rest van het gebied is de afwijking zo’n 10 tot 30 centimeter.
Alleen in de Deurnsche Peel en op de Strabrechtse Heide staan grondwaterstanden op dit moment rond gemiddelde waardes. Dat is mede te danken aan twee natte jaren en de hydrologische herstelmaatregelen die door het waterschap zijn getroffen.
Hoe staat het met de bodem?
De bodem droogt nu snel op, vanuit de zogeheten toplaag naar de wortelzone. Hierdoor is er meer behoefte aan beregenen en worden akkers veel meer besproeid dan een maand eerder. In de maanden juni en juli vormen gewassen hun vruchten en is de waterbehoefte van gewassen groot en is er tegelijk een vochttekort in de bodem.
Hoe staat het met de waterstanden en afvoeren in sloten en beken?
De afvoeren van de beken zijn in de maand juni fors gedaald. De droogval van waterlopen neemt snel toe en beperkt zich niet meer tot kleinere waterlopen. Ook grotere waterlopen zijn drooggevallen.
Hoe staat het de Maas en de aanvoer?
De Maas kent zeer lage afvoeren voor de tijd van jaar. De afvoer bij St. Pieter in Limburg bedraagt de laatste weken van juni ongeveer 40 kuub per seconde. Dat zit dicht aan tegen lage afvoeren die maar eens in de twintig jaar voorkomen. Met deze afvoer zijn er geen acute watertekorten. Wel is de vraag naar water in ons watersysteem zo groot dat we met maximale wateraanvoer vanuit de Maas niet alle gebieden kunnen bereiken. Dat speelt vooral in de omgeving van Boekel/Venhorst, Gemert, Landhorst en rond Veghel.
Hoe gaat het waterschap met de huidige situatie om?
- Er is een onttrekkingsverbod oppervlaktewater ingesteld voor de districten Raam, Beneden Aa en Boven Aa.
- Grondwater wordt opgepompt om de Esperloop en Hooge Raam stromend te houden. Dat doen we omdat in deze beken ecologisch waardevolle soorten leven.
- Vissen worden op plekken gered en verplaatst naar waterlopen waar ze wel kunnen overleven.
- Met ons peilbeheer hebben we de afgelopen maanden geanticipeerd. Stuwen zijn massaal omhoog gezet om water zo goed mogelijk vast te houden. Lokaal leveren we afhankelijk van de omstandigheden maatwerk met iets lagere peilen of juist nog hogere peilen.
- De aanvoer van water is maximaal. Ook de inlaat vanuit de Maas bij Sambeek wordt gebruikt. Dat betekent dat er geen water meer uit de Sambeekse Uitwatering stroomt. Met de inlaat houden we deze op peil, zodat er water kan worden aangevoerd naar de Oeffeltse Raam. De totale aanvoer is niet toereikend om alles op peil te houden.
- Vistrappen zijn massaal dichtgezet.
- We leggen buffers aan om water langer vast te houden. In het Drongelens Kanaal is het peil met 20 centimeter verhoogd en in de Dieze met 10 centimeter. Waterberging Hoogdonk nabij Deurne is omgetoverd tot een conserveringsplas.
- De buffer van Waterhouderij Blauwe Poort in Laarbeek is ingezet.
- Het onttrekkingsverbod graslanden voor de maanden april en mei in de deelgebieden Raam en Beneden Aa is afgelopen. In ons hele werkgebied gelden nu de standaard beperkingen op beregenen van graslanden. In beschermde gebieden geldt er voor de maanden juni en juli een urenverbod: tussen 11.00 en 17.00 uur mag er niet beregend worden.
Wat is de verwachting voor de komende weken?
De maand juli begint mogelijk met lokale onweersbuien. De eerste week lijkt te verlopen met buien en redelijk wat neerslag. Daarna lijkt het opnieuw droger te worden. Al met al zal de droogte niet verdreven worden met deze verwachting.