Recht en zo efficiënt mogelijk was een halve eeuw geleden het devies. Het water moest via rechtgetrokken beken snel het gebied uit. Daardoor verdween niet alleen het water in rap tempo, maar ook de biodiversiteit. Nu worden beken uit hun strakke keurslijf bevrijd en mogen ze weer slingeren.
Flinke metamorfose
De Aa bij Kasteel Heeswijk heeft een aantal jaren geleden een flinke metamorfose ondergaan met als doel het beekdal robuust te maken voor steeds langere periode van droogte, maar ook voor wateroverlast door flinke buien. Den Bosch en omliggende dorpen houden voortaan de voeten droog door een waterbergingssysteem dat een miljoen kubieke meter water kan opvangen.
Het dynamisch beekdal bij het kasteel is een mooi voorbeeld van beekontwikkeling. En ook op andere plekken wordt hier hard aan gewerkt, Waterschap Aa en Maas trekt de komende jaren een groot aantal beken weer krom. Een megaproject, het streven is dat voor 2027 enkele honderden kilometers aan Brabantse beken weer een natuurlijke, vrije loop hebben gekregen.
Een halve eeuw geleden werden beken in Brabant juist gekanaliseerd, om het water uit een gebied sneller te kunnen afvoeren. ,,Dat was goed voor de landbouw”, zegt Leon van Hoften, projectmanager grondzaken en inrichting bij het waterschap. Hij begeleidt diverse beekontwikkelingsprojecten.De snelle afvoer van water leidt tot verdroging en rechtgetrokken beken bieden weinig kansen voor een diversiteit in flora en fauna.
,,De koeien en gewassen hielden droge voeten. Daardoor gingen de opbrengsten omhoog. Maar het had ook nadelen: die snelle afvoer leidt tot verdroging en rechtgetrokken beken bieden weinig kansen voor een diversiteit in flora en fauna. Met beekontwikkeling proberen we dat te herstellen.”
Twee grote beken: de Aa en de Raam
,,Daarnaast kregen we in 2000 te maken met de Kaderrichtlijn Water, een Europese richtlijn die voorschrijft dat de waterkwaliteit van Europese wateren aan bepaalde eisen moet voldoen”, vervolgt Van Hoften. ,,Een onderdeel hiervan is beekontwikkeling. Waterschap Aa en Maas heeft twee grote beken door het gebied lopen, de Aa en de Raam. Deze beken hebben weer talloze vertakkingen die ook grotendeels aangepakt worden. Voor 2027 moet alles op orde zijn.”