Veelgestelde vragen

Als er veel water via de Maas naar ’s-Hertogenbosch stroomt en er tegelijk veel water via de beken de Aa en de Dommel naar ’s-Hertogenbosch stroomt kan het voorkomen dat het water uit de beken niet meer uitstroomt in de Maas. Voor dit water moet een oplossing gezocht worden. Bijvoorbeeld door water te bergen op bepaalde locaties of het water in de beekdalen bovenstrooms vast te houden. Wij schatten in dat deze extreme situatie maximaal eens in de 150 jaar kan voorkomen. Dat betekent dat het ook dit jaar zou kunnen gebeuren. De kans dat het gebeurt, wordt gezien het veranderende klimaat groter. Als we geen maatregelen nemen tegen die situatie kan het zijn dat de A2 en verschillende woonwijken en bedrijventerreinen tot 2 meter onder water lopen. Dit willen we voorkomen, daarom is het belangrijk om na te denken over oplossingen voor dit probleem.

De opgave is om een oplossing te zoeken voor 50 miljoen kuub. In het eerdere project HoWaBo is al eerder ruimte voor 14 miljoen gerealiseerd. Wij zoeken in dit project nu naar oplossingen voor 36 miljoen kuub. Dit getal komt uit modellen die berekend en gecontroleerd zijn door de waterschappen, Rijkswaterstaat en onafhankelijke experts.

In dit gebied komen de Aa, Dommel en Maas samen. De beken Aa en Dommel voeren het grootste deel van de neerslag af uit het oosten van Brabant. Dat water moet allemaal door en om Den Bosch, dat aan het eind van de ‘trechter’ ligt.

Klimaatverdragen, nationaal en internationaal, laten geen ruimte voor twijfel meer. Het extreme weer is nu al zichtbaar, denk aan de overstromingen in Limburg in de zomer van 2021. Deze extreme weerbeelden zijn een teken van klimaatverandering. Het KNMI onderschrijft dit.

Reële scenario’s zijn geen overmacht. We kunnen zeker acties ondernemen die klimaatverandering remmen/tegengaan. Voorbereiding kost vaak minder dan achteraf oplossen. Daarom denken we nu na over oplossingen om toekomstige schade te voorkomen.

De waterschappen hebben de waterbergingen rond ’s-Hertogenbosch gestuurd ingericht. Dat betekent dat we het water uit de beken tijdens een hoogwater gecontroleerd kunnen inlaten in deze gebieden. Het gaat o.a. om de waterbergingsgebieden Bossche Broek, Vughtse Gement en Engelermeer (nog niet gereed).

Tijdens het project HoWaBo was al duidelijk dat er meer maatregelen nodig zouden zijn in de toekomst. Hoeveel meer was toen nog niet duidelijk. De nieuwe klimaatinzichten maken de opgave groter dan verwacht. Dat komt bijvoorbeeld door nattere winters en daardoor een hogere afvoer, maatregelen in het stroomgebied van de Maas en toename van verstedelijking in lager gelegen gebieden.

Ja, we hebben al veel maatregelen getroffen om hoogwater te voorkomen. De waterschappen en veiligheidsregio’s hebben in noodgevallen draaiboeken klaarliggen om bij een hoogwatersituatie maatregelen te kunnen nemen.

We weten op dit moment nog niet precies wat we aan maatregelen gaan nemen, dus we weten ook nog niet wat de verandering precies gaan zijn. Het zou kunnen dat meer gebieden rondom ‘s-Hertogenbosch worden ingezet als waterbergingsgebied. Dat betekent dat daar water kan komen te staan tijdens een extreme hoogwatersituatie. Ook het plaatsen van een pomp, het verhogen van dijken of andere maatregelen kunnen invloed hebben op de omgeving.

Water heeft ruimte nodig en voor bouwen is ruimte nodig. Bouwen op locaties die kunnen overstromen is niet verantwoord. Dat levert een hoger risico op schades op. Maar we moeten wel breed blijven kijken naar de onderwerpen water en wonen.

De optie bovenstrooms vasthouden wordt op dit moment verder uitgewerkt. We onderzoeken hoe dit zou kunnen en of dit een oplossing kan zijn.

We brengen alle opties in beeld. Inzet van waterberging combineren met landbouw heeft kansen, maar mogelijk ook beperkingen. We maken hier samen afspraken over.

We brengen alle opties in beeld. Inzet van waterberging combineren met natuur heeft kansen, maar mogelijk ook beperkingen.

Het is primair een taak van de waterschappen, maar omdat het veel raakvlakken heeft met andere belangen is de gezamenlijke aanpak en verantwoordelijkheid nodig. Waterschappen gaan bijvoorbeeld niet over de ruimtelijke ordening. Samenwerking met gemeenten en provincie die daar wel over gaan, is noodzakelijk. Waterschappen kunnen dit niet alleen.

Waterschappen zorgen voor het vasthouden van water op plekken waar dit kan, het aanpassen van beken, zodat het water minder snel afstroomt. Ook leiden ze het water om naar plekken waar dit kan en leggen ze waterbergingsgebieden aan om het water tijdelijk op te slaan als er teveel van is.

Provincie wijst deze reserveringsgebieden voor waterberging en regionale waterbergingsgebieden aan. Rijkswaterstaat en Waterschap Limburg nemen maatregelen op de Maas.

Gemeenten moeten ervoor zorgen dat nieuwe plannen geen negatieve effecten hebben op de afvoer van water. Ook hebben zij een rol om ervoor te zorgen dat elke druppel die valt binnen het gebouwde gebied in de grond wordt opgenomen in plaats van het afvoeren van regenwater naar de beken, bijvoorbeeld door afkoppelen.

Inwoners kunnen ook maatregelen nemen om de hoogwaterproblematiek te verminderen. Met kleine aanpassingen in en om het huis kun je al veel bereiken. Denk regenwater opvangen met een geveltuintje, balkonplantjes of een regenton. Inspiratie nodig? Ga naar www.aaenmaas.nl/waterbazen of www.dommel.nl/waterbaas.

Het nemen van maatregelen kost logischerwijs geld, maar als we niks doen zullen de kosten van schade ook erg groot zijn. We bekijken eerst wat de mogelijkheden zijn en wat echt nodig is. Daarna wordt alles, inclusief kosten, tegen elkaar afgewogen.

Dit kan de belasting verhogen. De kosten zijn afhankelijk van de oplossingen die gekozen worden. Deze kosten worden via waterschapsbelastingen geïnd. Dat wil niet zeggen dat het niet nemen van maatregelen geen kosten met zich meebrengt. De kosten van ‘niks’ doen, worden op dit moment geschat tussen de 150 en 500 miljoen euro.

We zoeken duurzame oplossingen, die mogelijk enige tijd nodig hebben om uitgedacht en getoetst te worden. Tegelijk moeten we ook nu handelen. We kiezen daarom voor verschillende sporen in de tijd. We kijken bij de keuze voor een maatregel wel naar de voorspellingen van veranderingen van bijvoorbeeld het klimaat, zodat we geen-spijt-maatregelen nemen. Daarnaast zoeken we oplossingen in verbinding met de uitdagingen op gebied van woningbouw, landbouw, natuur, energietransitie en stikstof.

Jazeker, wij gaan met u in gesprek als u mee wilt denken of een belang heeft in dit project. Op dit moment werken we nog enkele analyses uit voor mogelijke oplossingen, zodat we meer informatie hebben om samen te bespreken. Zodra we dit hebben, gaan we graag in gesprek. Blijf de projectpagina www.aaenmaas.nl/aanpakhoogwaterdenbosch volgen voor meer informatie hierover.

Kijk regelmatig op de projectpagina www.aaenmaas.nl/aanpakhoogwaterdenbosch voor een update of ontvang automatisch het laatste nieuws via de digitale nieuwsbrief. Aanmelden kan op de projectpagina.